آشنایی با ECG و نحوه عیب یابی آن (۱)

الکتروکاردیوگراف (

فیزیولوژی دستگاه :

همانطور که می دانیم عضلات قلب برای ایجاد انقباض و انبساط لازم جهت پمپ نمودن خون به نقاط مختلف بدن و یا به عبارت دیگر ایجاد فشار خون مناسب برای به حرکت در آوردن خون در سیستم انتقال خون در بدن ، نیاز به یک سیستم مستقل تحریک الکتریکی دارد . یکی از مشخصه های مهم که بیانگر سلامت و یا بیماری قلبی می باشد ، چگونگی عملکرد این سیستم است . برای اینکه بتوان نحوه کارکرد این سیستم را مورد مطالعه قرار داد ، راههای گوناگونی وجود دارد . یکی از قدیمی ترین و پر کاربرد ترین روشها مطالعه چگونگی انتشار سیگنالهای الکتریکی قلب می باشد . بوسیله الکتروکاردیوگراف می توان سیگنالهای الکتریکی حاصل از عملکرد الکتریکی قلب را با نمونه برداری ازنحوه انتشار این سیگنال در نواحی مختلف بدن مورد مطالعه و سنجش قرار داد .

قسمتهای اصلی یک

ECG :

در زیر به معرفی و بررسی قسمتهای اصلی یک دستگاه

ECG می پردازیم :

1- صفحه کلید : این قسمت بسته به مدل وشرکت سازنده ECG به لحاظ شکل ظاهری و نوع کلید ها می تواند بسیار متفاوت باشد ولی بوسیله آنها باید بتوان کارهای زیر را انجام داد :

1-1 – کلید روشن و خاموش کردن دستگاه : بوسیله آن دستگاه را روشن و خاموش می کنیم .

1-2 – کلید انتخاب نوع عملکرد دستگاه ازنظر دستی (manual ) و یا خودکار (auto) : اگربا این کلید مد کاری دستگاه را بر روی manual بگذاریم اپراتور قادر خواهد بود تا از میان لیدهای دوازده گانه هرکدام را که مورد نیاز است انتخاب نماید . در حالیکه با انتخاب مد کاری auto دستگاه به طور خودکار کلیه دوازده لید را گرفته و چاپ می نماید .

1-3- کلید انتخاب سرعت : بوسیله این کلید اپراتور دستگاه میتواند بسته به نوع بیمار و توصیه پزشک سرعت حرکت کاغذ را انتخاب نماید . سرعت حرکت کاغذ می تواند یکی از مقادیر 5 ، 25 ویا 50 mm/sرا به خود اختصاص دهد .

1-4- کلید تنظیم ظریب تقویت موج خروجی (gain ) : بوسیله این کلید می توان اندازه موج رسم شده بر روی کاغذ را تنظیم نمود . مقادیر معمول gain 0.5 ، 1 و یا 2 cm/mv می باشد .

1-5- کلید فیلتر : از این کلید برای فعال و یا غیر فعال نمودن فیلتر دستگاه استفاده می شود .

1-6- کلیدهای انتخاب لید : بوسیله این کلیدها در صورتیکه در مد کاری manual باشیم میتوانیم لید مورد نظر خود را انتخاب نماییم . قابل ذکر است که این کلید ( یا کلیدها ) در مد auto غیر فعال می باشند .

1-7- کلید 1mv : بوسیله این کلید یک سیگنال به اندازه 1mv در خروجی ایجاد میشود که به جهت تست خروجی و نیز تنظیم قلم می توان از آن سود جست .

1-8- کلید تنظیم صدا : بوسیله آن میتوان بیزر (beezer ) دستگاه را قطع ویا شدت صدای آن را تنظیم نمود. این کلید در بعضی از مدلها وجود ندارد .

1-9- کلید شروع (start ) : بوسیله این کلید و پس از انجام تنظیمات لازم ، دستگاه شروع به گرفتن نوار از بیمار می کند .

1-10- کلید پایان ( stop) : در مد manual برای اتمام کار باید از این کلید استفاده کنیم .(در بسیاری از دستگاه های ECG کلید start و stop در یک کلید ادغام شده اند .

2- اتصالات : مشتمل بر کابل برق ، سیم زمین ( earth ) و کابل اتصال لیدها می باشد .

- کابل برق جهت تامین جریان و ولتاژ مورد نیاز دستگاه از برق شهری استفاده می شود

- به جهت رعایت مسائل ایمنی و جلوگیری از اثرات نامطلوبی که امواج الکتریکی و الکترومغناطیسی موجود در محیط بر روی کیفیت ECG گرفته شده از بیمار می گذارد ، استفاده از کابل زمین الزامی می باشد . بسته به امکانات موجود می توان از کابل کشی زمین ، لوله کشی آب ، شوفاژ و در نهاید در صورت در دسترس نبودن هیچ یک از موارد فوق از تخت بیمار برای اتصال سیم زمین استفاده نمود .

- کابل اتصال لیدها بسته به نوع دستگاه می تواند شامل 3 ، 6 و یا دوازده لید باشد ولی اکثر دستگاههای ECG موجود در بازار توانایی دریافت و پردازش دوازده لید را دارند . قسمتهای تشکیل دهنده این کابل به شرح زیر می باشد :

* سوکت اتصال کابل به دستگاه ECG

* مدار الکتریکی محافظ تقویت کننده : دستگاههای الکتروشوک و الکتروکوتر باعث اعمال ولتاژهای بالایی به بدن می شوند . با توجه به اینکه همزمان با کار این دستگاهها نیاز به ثبت ECG نیز می باشد لذا نیاز به مداری داریم تا از تقویت کننده ما محافظت نما ید .برای محافظت در برابر ولتاژ بالای الکتروشوک از مدار زیر استفاده می شود : EN-2 45 تا 60 ولت است .

(تعریف ولتاژ آتش : به ولتاژی می گویند که اگر به دو سر لامپ نئونی اعمال شود مقاومت آن تغییر نموده و به صورت یک اتصال کوتاه در مدار عمل می کند )AAMI جریان ورودی تقویت کننده نباید از 50 میکرو آمپر تجاوز کند . لذا برای این مقصود از دیودهایی استفاده می کنیم که در حالت عادی مقاومت کمی دارند ولی با افزایش جریان ورودی مقاومتشان افزایش یافته و نمی گذارند جریان ورودی به تقویت کننده از این حد تجاوز کند .

* کابل اتصال مدار الکتریکی محافظ به سوکت

* الکترودهای ثبت سیگنال

* سیمهای اتصال مدار الکتریکی محافظ به الکترودها

* فیشهای رابط

در یادداشت بعدی به ادامه این بحث خواهیم پرداخت

دیود زنر : خاصیت این دیودها این است که نمی گذارند ولتاژ دو سرشان از حد معینی بالاتر رود .

دیود : بر اساس استاندارد

مقاومت : از تعدادی مقاومت نیز برای محافظت جریانی استفاده می شود .

برای محافظت در برابر اغتشاشات ناشی از الکترو کوتر از مدار زیر استفاده می شود :

لامپهای نئونی : در حالت عادی مقاومت آنها بینهایت می باشد ولی وقتی که ولتاژ آتش به آنها اعمال شود ، مقاومتشان به صفر می رسد و اتصال کوتاه می شوند . ولتاژ آتش لامپهای مختلف بسته به کاربرد آنها متفاوت است . به عنوان مثال ولتاژ آتش لامپ

تعریف :

دستگاهی است که بوسیله آن سیگنالهای حاصل از فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می کنند .

ECG )